Zgodnie z art. 435kc prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności (§1). Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami (§2).
Powyższy przepis dotyczy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (niezależnej od klasycznej odpowiedzialności na zasadzie winy) w związku z działaniem przedsiębiorstw wprawianych w ruch za pomocą sil przyrody. Zagadnienie to stanowi przedmiot licznych rozważań doktryny oraz doczekało się pokaźnego orzecznictwa, z uwagi na jego doniosłe skutki prawne. Osoba poszkodowana w tym reżimie nie musi bowiem wykazywać winy, lecz wyłącznie wyrządzoną szkodę przez ruch przedsiębiorstwa. Okolicznościami wyłączającymi ten rodzaj odpowiedzialności jest wykazanie tego, że: 1) szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo 2) szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego albo 3) szkoda nastąpiła wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą prowadzący przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności. Prowadzący przedsiębiorstwo nie musi zatem naruszać ogólnie obowiązujących norm ani zasad postępowania, a i tak, w przypadku niewykazania powyższych przesłanek wyłączających, może odpowiadać za szkodę. Argumentem za wprowadzeniem przepisu art. 435kc było jednak szczególne niebezpieczeństwo z jakim wiąże się działalność przedsiębiorstw wprawianych za pomocą sił przyrody.
Wobec powyższego można się zatem zastanowić, czy chociażby „sklep”, który wykorzystuje energię elektryczną w swojej działalności, odpowiada za szkodę w ramach powyższego reżimu odpowiedzialności, przykładowo w następstwie upadku klienta na śliskiej podłodze.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego (patrz np. wyrok SN dnia 11 października 2023r. III PSK 121/22 wraz z cytowanymi tam orzeczeniami) wskazuje się, że oceny należy dokonać z uwzględnieniem faktycznego znaczenia określonych technologii w działalności konkretnego przedsiębiorstwa oraz na podstawie ustalenia czy możliwe byłoby osiągnięcie zakładanych celów produkcyjnych bez użycia sił przyrody. Nie wystarcza, aby przedsiębiorstwo bezpośrednio wykorzystywało elementarne siły przyrody (energię elektryczną, gaz, parę, paliwa płynne itp.), ponieważ współcześnie trudno znaleźć zakład, który by ich nie używał. Użyta siła przyrody powinna stanowić siłę napędową przedsiębiorstwa jako całości, a energia przetwarzana na pracę urządzeń. Sądy testują jednak granice art. 435kc w odniesieniu do kolejnych przedsiębiorstw i/lub zakładów. I tak jako taki został uznany sklep wielkopowierzchniowy przez Sąd Apelacyjny w Łodzi (wyrok z dnia 8 grudnia 2017r., I ACa 454/17) czy basen przez Sąd Okręgowy w Kielcach (wyrok z dnia 20 września 2018r., II Ca 683/18). Inaczej został natomiast potraktowany średniej wielkości sklep przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku (wyrok z dnia 16 września 2022r., I ACa 524/21).